Het Pajottenland - dat steevast met Pieter Bruegel de Oude en zijn «boertige» schilderijen geassocieerd wordt - is een eerder toeristisch dan geologisch afgebakend territorium in het westen van Vlaams-Brabant, onderdeel van de Groene Gordel, begrensd door de steden Brussel, Halle, Edingen, Geraardsbergen, Ninove en Aalst. Kenmerkend voor de streek is het licht heuvelachtige en landelijke karakter, waardoor het soms als bijnaam het 'Toscane van het Noorden' wordt gegeven. Deze vruchtbare landbouwstreek, met kleine dorpen, weerspiegelt zich in heuvels met namen als bergen zoals bv. Ledeberg, Congoberg, Suikerenberg, IJsberg, Snikberg, Tomberg, Tuitenberg, Zwijnenberg en zelfs Putberg. Het hoogste punt in deze streek ligt op 112 m boven zeeniveau, met de Kesterberg. Inwoners van het Pajottenland worden "Pajotten" genoemd.

Oorsprong

De Lennikse advocaat F.J. De Gronckel gebruikte het woord Pajottenland - onder het pseudoniem Franciscus Josephus Twyfelloos - in een romantisch en ludiek geschrift, getiteld 't Payottenland zoo als het van onheugelyke tyden gestaen en gelegen is. De guitige advocaat beweert hierin dat de bevolking van de landstreek, in het hart van België, waar de provincies Brabant, Henegouwen en Vlaanderen samenkomen wegens hun heilige trouw en heldenmoed "den doorluchtigsten naem ontfingen waarop ooit (een) volk zich kon beroemen: den naem van Payotten of Patriotten, dat is te zeggen beschermers des vaderlands".

Payot was oorspronkelijk de Waalse benaming voor een soldaat uit de eigen streek, in tegenstelling tot de vreemde Oostenrijkse soldaten. Het woord is een afleiding van pays (streek) met het Franse suffix -ot en betekent dus streekgenoot en bij uitbreiding streekgenoot in het leger.

Oorspronkelijk "payotten" gemeenten

Anderlecht, Audenaeken, Beckerzeel, Bellingen, Beerth, Bierck (Bierghes), Berchem-St.-Laureys, Bodeghem-St.Merten, Bogaerden, Borgraeve -Lombeek, Capelle-St.-Ulrix, Caster, Dilbeek, Elinghen, Esschene, Gaesbeke, Galmaerden , Goyck, Grooten-Bygaerden, Hekelgem, Heykruis, Herffelinhen, Herne (Hérinnes), Itterbeek, Lerbeek, St.-Mertens-Lennick, St.-Pieters-Leeuw, St.Quintens-Lennick met Eyseringen, Liedekerken, Lieferinghen, Lombeek-Onze-Lieve-Vrouw, Lombeek-Ste.-Catharina, Meerbeek, Neyghem, Oetingen, Pamel met Ledeberg, Pepingen-Beringen, Ruysbroek, Schepdaal, Strythem, Teralphene, Ternath, Thollembeek, Vlesenbeek, Vollezele, Wambeek, Zellick."

Als we ons baseren op de geschriften van advocaat De Gronckel die het Pajottenland voor het eerst beschreef, behoren ook de Ninoofse deelgemeenten Neigem en Lieferinge tot het Pajottenland. Ook een deel van het toen nog niet verbrusselde Anderlecht rekende hij bij deze streek.

(meer info in het Historisch-geografisch onderzoek van Het Pajottenland en Het Pajottenland historisch-geografisch belicht)